Digitale soevereiniteit: grip op onze toekomst

Wie beheert onze data? Waar worden onze digitale keuzes gemaakt? Wat als onze afhankelijkheden van leveranciers te groot worden of als zelfs onverwacht de stekker eruit gaat… We zijn de afgelopen maanden wakker geworden in een boze droom, volgens velen. In een wereld waarin vanuit een Trumpiaanse handelsethiek en geopolitieke driften de beurskoersen omhoog en omlaag worden gestuwd en de American Tech giganten een ijzersterke positie innemen, is digitale soevereiniteit urgenter dan ooit. Voor organisaties in het publieke én private domein is het essentieel om zicht én zeggenschap te houden over hun digitale infrastructuur, platforms en informatiestromen. Digitale soevereiniteit gaat over vertrouwen, veiligheid, innovatie en economische onafhankelijkheid. 

Foto: Een recente bijeenkomst in Den Haag over digitale soevereiniteit, georganiseerd door Nextcloud trok een volle zaal met belangstellenden

Digitale lunchsessie 19 juni Cloud of the North 

Cloud of the North is een recent initiatief van een aantal Noordelijke IT-professionals, onder wie Ronald Stolk, bekend van de AI-fabriek (in oprichting) en Jeroen Bos van het Groningse IT-bedrijf Bossers & Cnossen. Volgens Bos is het belangrijk om ons hiervoor nu sterk te maken. “Cloud of the North is gestart door een aantal individuen, ondernemers en bestuurders. We zien deze eerste stap als een manier om een platform te creëren waar mensen in kunnen samenwerken aan een digitaal soeverein Noord-Nederland”. Cloud of the North staat open voor iedereen die actief mee wil doen, niet alleen als gebruiker maar ook als medeontwikkelaar, bouwer of ambassadeur. 

De vraag is wel hoe we het onderwerp digitale soevereiniteit praktisch kunnen vormgeven. Je neemt niet zomaar afstand van je bestaande IT. Is dat iets wat je voor je eigen organisatie kunt bewerkstelligen, of is het juist verstandig om hierin samen op te trekken? Dit onderwerp is actueel en uitdagend. Hoe kunnen we als regio Noord-Nederland daarin zelfstandig en weerbaar opereren?  

In deze digitale lunchsessie op 19 juni verkennen we Digitale Soevereiniteit nader en in gesprek met hoogleraar Harrie Bastiaansen van de Rijksuniversiteit Groningen. 

Tevens is Cloud of the North initiatiefnemer Jeroen Bos van de partij naast Fabrice Mous van het open source initiatief  NextCloud. Next Cloud biedt alternatief IT-gereedschap voor wie de bekende Amerikaanse merken achter zich wil laten. Diverse organisaties in Nederland en daarbuiten zijn dit al actief aan het verkennen.  

Meld je aan voor het event

Conferentie Digitale Soevereiniteit in het najaar 

In het najaar organiseren we vanuit Samenwerking Noord met andere partners een groot evenement over het thema Digitale Soevereiniteit. Dan brengen we experts, beleidsmakers en praktijkvoorbeelden samen om handvatten te bieden en samenwerking te stimuleren. Of je nu werkt in zorg, onderwijs, overheid of bedrijfsleven — dit thema raakt ons allemaal. Ben je geïnteresseerd een bijdrage te leveren of heb je een tip voor een spreker, laat het dan weten aan onze programmamanager Wijnand Aalderink w.aalderink@samenwerkingnoord.nl 0653704821. 

In de pijplijn: scholing Grip op IT & Digitale Transformatie, denk mee!

Digitale ontwikkelingen volgen elkaar razendsnel op. IT-afdelingen staan onder grote druk: ze moeten operationele excellentie leveren én strategisch meedenken over digitale transformatie, AI, duurzaamheid, data security en privacy, en onafhankelijkheid van big tech bedrijven. In samenwerking met de University of Groningen Business School (UGBS) en de IT Academy Noord Nederland verkennen we een nieuwe managementscholing die IT-leiders hierin ondersteunt. Een succesvolle samenwerking zorgde eerder voor de ontwikkeling van het succesvolle programma: “De Toekomstformule voor Digitale Transformatie”.  

Foto: Deelnemers aan de managementscholing brengen hun vraagstukken samen in kaart 

Denk mee! 

Bij het ontwikkelen willen graag aansluiten bij wat er nú nodig is. Wat speelt er in jouw organisatie? Waar ligt de grootste druk? En waar is behoefte aan ondersteuning en verdieping? Dit met als doel dat organisaties weer grip op IT én digitale transformatie krijgen. Met een korte vragenlijst willen we graag peilen wat jouw behoefte is aan het ontwikkelen van een gezamenlijk scholingsaanbod in de context van Samenwerking Noord. Als je geïnteresseerd bent in persoonlijk contact hierover, dan kun je dat ook aangeven.

Hartelijk dank voor je deelname!  

Neem deel aan de Vragenlijst

Perium: nuchter Noordelijk risicomanagement met digitale kracht

Ons nieuwe lid Perium (sector Transport, Energie & Dienstverlening) biedt een SaaS-platform waarmee je veel tijd kunt besparen om te voldoen aan de toenemende wet-en regelgeving. Compliancy beheersen met spreadsheets en losse systemen voldoet niet meer. De eisen op het gebied van security, privacy, duurzaamheid maar ook veilig werken en andere domeinen blijven toenemen. Zonder managementsysteem voor effectieve risicobeheersing lopen organisaties het risico op inefficiëntie, reputatieschade maar ook hoge boetes. Perium ondersteunt met haar platform organisaties bij het identificeren, beheersen en monitoren van risico’s. Een welkome aanwinst voor onze vereniging.  

 Foto: Jasper de Vries en Arjan Kremer ontvangen Svetlana Savinskaja en Fred Hassert (v.l.n.r).

Als nuchtere Noordelingen zetten Arjan Kremer en Jasper de Vries Perium vier jaar geleden op. Zij willen binnen Samenwerking Noord graag actief hun kennis delen. “Onze focus ligt op hoe organisaties met slimme tooling hun compliancy effectiever kunnen inrichten”, aldus Kremer. De Vries vult aan: “Veel organisaties richten zich op hun primaire processen. Perium laat zien hoe compliancy beheersing daarbij geen last, maar juist een kracht kan zijn”. Perium deelt graag haar praktijkervaring, bijvoorbeeld op het gebied van risicomanagement en het voldoen aan standaarden zoals de NIS2, RI&E en duurzaamheidseisen. 

Het eigen platform is technisch zeer schaalbaar. Momenteel richt Perium zich op het verkennen van de breedste toepassingsmogelijkheden van AI en het vergaren van kennis over datasoevereiniteit. Thema’s waarover de Perium-collega’s graag met andere leden van Samenwerking Noord in gesprek gaan. Deelnemen aan ons netwerk is volgens Jasper een heel logische stap: “Je kunt je bijna niet voorstellen dat je als digitaal platform met noordelijke roots niet bij Samenwerking Noord bent aangesloten. Bij Samenwerking Noord zit je dichter bij het vuur van kennisuitwisseling en innovatie.” 

Samenwerking Noord biedt voluit steun aan Noordelijke AI-ontwikkelingen

Het zal de Noordelijke nieuwsvolgers niet zijn ontgaan: er wordt hard gewerkt aan de vestiging van een AI Fabriek in Noord-Nederland. Enerzijds wordt dit een megagrote datavoorziening nationaal en Europees niveau, daarnaast is de ambitie een toplevel expertisecentrum, waarvoor de oude-Niemeyer fabriek de beoogde vestigingsplaats zal zijn.  

Foto: Groeiende support voor de vestiging van de AI Fabriek in het Noorden  

Samenwerking Noord maakt deel uit van het consortium dat de projectaanvraag voor de AI-fabriek zal doen, naast SURF, AIC4NL en TNO. Regionaal heeft Nij Begun zich bereid verklaart om bij te dragen aan de projectaanvraag, enkele ministeries staan ook voor een kwart genoteerd en de helft van de financiering moet dan komen vanuit Brussel. De fabriek kan een sterke impuls leveren aan de bestaande Noordelijke positie op het gebied van AI. Vorige week bezochten minister Beljaarts (Economische Zaken) en staatsecretaris Van Marum de Niemeyer (Herstel Groningen) locatie, waar ook met een actieve bijdrage vanuit Samenwerking Noord, een campus voor digitalisering zal ontstaan. Founding director Ronald Stolk van SURF presenteerde de stand van zaken van het project, dat profiteert van de groeiende roep om digitale soevereiniteit.  

AI HUB Noord maakt doorstart  

Ondertussen organiseren we binnen Samenwerking Noord met grote regelmaat activiteiten op het gebied van AI, denk bijvoorbeeld aan de tweewekelijkse AI Actueel lunchsessies, en is het een thema in al onze sectoren en kennisnetwerken. Ook zijn we als partner opnieuw aangesloten bij de tweede ronde van AI HUB Noord, een groot project waarvoor recent de subsidie is toegekend door SNN. In dit project draait het om de werkpakketten Informeren, Positioneren en Orkestreren waarin we als vereniging met onze leden zullen bijdragen. Doel van dit project is ook het Noordelijke MKB vooruit te helpen op het gebied van AI. Tijdens de partnerbijeenkomst in de Engelse Zaal van het Academiegebouw van de Rijksuniversiteit Groningen waren veel bekende gezichten uit onze vereniging van de partij.  

Vlak na dit moment stonden alle collega’s keurig in het gelid op de trap van het academiegebouw

Harry Roor draagt het stokje over. Word jij de nieuwe kartrekker van het Kennisnetwerk Digitaal Samenwerken?

Na jarenlang met enthousiasme, inzet en visie kartrekker te zijn geweest van het Kennisnetwerk Digitaal Samenwerken, zal Harry Roor (Noorderpoort) het stokje overdragen. Sinds de start heeft hij zich onvermoeibaar ingezet om het kennisnetwerk te laten groeien van een kleinschalig initiatief tot een vast onderdeel van onze programmering dat een waardevolle bijdrage levert aan de digitale samenwerking in onze vereniging. 

Foto: Een goedbezochte bijeenkomst van het kennisnetwerk Digitaal Samenwerken 

We willen Harry uiteraard van harte bedanken voor zijn jarenlange tijdsinvestering, zijn aanstekelijke motivatie en zijn bijdrage aan de ontwikkeling van het netwerk tot wat het nu is. Per januari 2026 stopt Harry officieel als kartrekker, maar vanaf september 2025 is er ruimte voor een opvolger om alvast met hem mee te lopen om zo deze rol op een goede manier over te dragen. Als kartrekker van dit kennisnetwerk stel je met een van onze Samenwerking Noord programmamanagers het programma samen van 3-4 bijeenkomsten per jaar en leid je deze in goede banen.  

Ben jij of ken jij iemand die deze rol wil oppakken en met ons verder wil bouwen aan de toekomst van het Kennisnetwerk Digitaal Samenwerken? Laat het ons weten! Voor meer informatie over de rol kun je contact opnemen met programmamanager Svetlana Savinskaja.

Side-kick Tjarda Polderman: AI-startups verdienen meer steun

Als community-lead van Founded staat Tjarda Polderman, de nieuwste side-kick van AI Actueel, midden in het Noordelijke ecosysteem van veelbelovende ondernemingen. Founded promoot, ondersteunt en verbindt start ups en scale ups in de provincies Friesland, Drenthe en Groningen. Op 13 mei is Tjarda te gast in ons digitale lunchprogramma en daar zal zij ongetwijfeld verschillende voorbeelden van Noordelijke AI ondernemers benoemen en wat zij tegenkomen op hun route naar succes.

Foto: Tjarda Polderman, community-lead van Founded

Polderman ziet voldoende potentieel: “Er ontstaan steeds meer AI-startups, bijvoorbeeld door spin-offs vanuit kennis-en onderzoeksinstellingen en uit gevestigde bedrijven. Deze startups kunnen een grote maatschappelijke en economische impact hebben. Echter, de ontwikkeling van AI-hardware en infrastructuur blijft achter.” Tjarda verwijst daarbij naar het laatste rapport van Techleap: State of Dutch Tech. Volgens het rapport moet de overheid vooral helpen en niet te veel willen sturen in het AI-startupecosysteem, terwijl gevestigde bedrijven ook meer mee kunnen doen.

Bedrijven en overheid kunnen meer doen

Op het gebied van financiering kan de overheid het beter doen door overheidsfondsen te bundelen en belastingverlaging op energie voor AI-toepassingen te geven.  Grote bedrijven kunnen investeren of startups aan netwerk / contacten helpen, aldus Polderman.

Ook op andere punten kunnen overheid en bedrijven nog meer doen. “Voor data kan de overheid een veilig platform maken en regels versoepelen. Bedrijven kunnen (niet-strategische) data delen, bijvoorbeeld voor zorg of energie”. Bedrijven en de overheid kunnen als launching customers ook als eerste klant AI-oplossingen testen, zodat startups makkelijker de markt op kunnen, betoogt Polderman.

Zij stelt dat Nederland nu kansen laat liggen, vooral omdat weinig startups doorgroeien: maar 21% wordt een scale-up, tegen 60% in de VS. “In Noord-Nederland is dat percentage nog lager. Daar wordt nu stevig op ingezet om de randvoorwaarden voor groei te verbeteren”. Polderman constateert dat er in het algemeen te weinig geld is voor grote investeringen. “Slechts 4% van de AI-startups in Nederland zoekt meer dan €10 miljoen aan financiering, waardoor we achterlopen op het Verenigd Koninkrijk”.

In AI Actueel zal Tjarda haar betoog ongetwijfeld nader toelichten. Haar stelling is dat met een betere samenwerking Nederland een topplek voor AI kan worden. Vanuit Samenwerking Noord zetten we graag nog meer stappen om onze leden met AI-start ups te verbinden.

Aanmelden voor AI Actueel van 13 mei

‘Farewell to Fred’ van de provincie, maar toekomst bij Samenwerking Noord

Op een toepasselijke plek nam Fred Hassert afscheid van zijn werkzame leven bij de Provincie Groningen. De Niemeyer locatie waar een campus voor digitalisering zal verrijzen, staat symbool voor alle succesvolle netwerkarbeid die Fred de afgelopen decennia heeft verricht voor het Noorden. En ook voor ‘zijn’ Samenwerking Noord: we zijn blij dat hij als erevoorzitter aan onze groeiende vereniging verbonden blijft.

Het eerste netwerkevenement in de Niemeyer pakte uit als een meer dan geslaagde primeur, in een coproductie van de Provincie Groningen en Samenwerking Noord. Met een volle bak met enthousiaste bezoekers, die Fred uitzwaaiden onder het motto “Bouwen aan Noordelijke samenwerking”. In gezamenlijkheid onderstreepten de bezoekers de kracht van het netwerk.

Ik ben een Fred

Na een relevante en vermakelijke keynote van Daan Quakernaat gaf onze Noordelijke kathedralenbouwer ons het goede voorbeeld in het debat met zijn Noordelijke gasten: Edwin Gels, Xandra Groenewold, Edward van der Meer en Tjarda Kloosterman. “Ik ben een Fred”, scandeerden de bezoekers in koor.

Hoofdfoto: “Fred met een biertje”, laatste editie van een mooie reeks

Et cetera, et cetera

In gesprek met dagvoorzitter Wijnand Aalderink vergezelde een reeks oude bekenden Fred op het podium voor een speciale editie van Fred met een biertje. Provinciesecretaris Hans Schrikkema, ConnectFrl-bestuurslid Nienke Hoeksma, Jan Oldenburger van de Vereeniging voor Volksvermaken en Machiel van der Schaaf als ledenraadvoorzitter van Samenwerking Noord deden hun duit in het zakje om Fred te bedanken en probeerden zijn karakter te schetsen. Gevleugelde woorden van Fred werden opgetekend: “Et cetera, et cetera…” en “Toch?” Hoe je met weinig tekst soms veel kunt zeggen en nog meer kunt laten gebeuren, blijft het geheim van Hassert. Tot slot onthulde Freds vrouw Ria Woldhuis hoe zij hem managet en nam Fred zelf het laatste woord.

Ook de CdK formuleerde zijn Farewell to Fred

In de video Farewell to Fred typeerden (oud-)collega’s van de provincie Fred als een betrokken speler met een grote staat van dienst, die niet altijd helemaal binnen de lijntjes kleurde. Namens de gasten onthulde kunstenaar Edwin Kuipers nog een gemeenschappelijk cadeau: een fraai schilderij van de terp van Ezinge. De nodige biertjes spoelde de dorstige kelen. Het bleef nog lang gezellig onrustig in de oude fabriek.

Oproep Green IT project – meedenken of meedoen?

Een aantal partijen heeft het initiatief genomen voor een innovatieproject rond Green IT en zoekt hiervoor geïnteresseerde partijen die mee willen denken en/of mee willen doen aan een subsidieaanvraag, waarvoor de deadline op 31 oktober 2025 ligt.  

Hoofdfoto: intiatiefnemer Andrew van der Haar van Dutch Datacenter Association

 

Green IT in het kort: 

De digitalisering en snelle opkomst van AI zorgen voor een sterk stijgend energieverbruik, vooral in datacenters. Duurzame IT is noodzakelijk en moet worden ontwikkeld op drie niveaus: hardware, middleware en software. Scholing, een leven lang ontwikkelen (LLO) en bewustwording zijn cruciaal. De GreenIT Campus in Noord-Nederland speelt hierin een centrale rol met modulaire scholingstrajecten, flexibele leer- en onderzoeksfaciliteiten en een stevige campusorganisatie. Er wordt ingezet op innovatieve IT-concepten zoals neuromorphic computing en verduurzaming van datacentertechnologie. De Green IT campus ondersteunt twee regionale transities: digitalisering en verduurzaming. De gevraagde subsidie is essentieel voor de start, maar het project is duurzaam opgezet en blijft na de subsidie zelfstandig functioneren. 

Waar zijn we naar op zoek: 

  • Leden van Samenwerking Noord voor wie het interessant is mee te denken in de ontwikkeling van een trainings- en onderzoekscluster voor duurzame datacenteroplossingen. 
  • Meedenken gaat dan vooral over welke scholingsbehoefte is er bijvoorbeeld bij medewerkers? of over welke eventuele onderzoeksvragen leven er? 
  • Leden van Samenwerking Noord voor wie het interessant is om mee te doen in de ontwikkeling van een trainings- en onderzoekscluster voor duurzamen datacenteroplossingen. 
  • We zijn ook opzoek naar partners die actief kunnen bijdragen. Bijvoorbeeld door het inbrengen van kennis en expertise. Of voor wie het interessant is om partner te worden in het trainingscluster, zodat je bijvoorbeeld specifieke hardware kunt inbrengen om te testen of over bij te scholen.

Stappen: 

  • Vanuit de Dutch Datacenter Association gaat Andrew van der Haar verder met het maken van een eerste begroting voor het trainingsdatacentercluster. 
  • Wij gaan in gesprek met de beoogde AI-factory locaties om te verkennen wat daar de mogelijkheden zijn.  
  • Met ‘meedenkers’ en ‘meedoeners’ verkennen wat de wensen en behoeften zijn. 
  • Toewerken naar een compleet voorstel.  


Ben je geïnteresseerd om mee te denken of doen, of wil je eerst meer informatie? Neem dan contact op met Andrew van der Haar
andrew@dutchdatacenters.nl of Maaike van Kessel mk.vankessel@noorderpoort.nl  

Het Nederlandse AI Congres 2025

Op woensdag 23 april 2025 vindt Het Nederlandse AI Congres plaats in DeFabrique in Utrecht, georganiseerd door de AI Coaltie voor Nederland (AIC4NL). Dit congres is dé ontmoetingsplek voor beleidsmakers, ondernemers, onderzoekers en professionals die samenwerken aan de verantwoorde inzet van AI in Nederland.

Onder het thema ‘Aan de slag met AI’ draait het programma om concrete toepassingen van AI binnen sectoren als zorg, energie, landbouw, industrie en onderwijs. Bezoekers kunnen rekenen op inspirerende keynotes, scherpe panelgesprekken en 14 interactieve break-out sessies vol praktijkvoorbeelden.

Met bijdragen van onder meer:

  • Zsolt Szabó, Staatssecretaris Digitalisering
  • Marleen Stikker, Directeur van Waag Futurelab
  • Gijs Tuinman, Staatssecretaris Defensie
  • Frans Muller, CEO van Ahold Delhaize
  • Fleur Agema, Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport & Viceminister-president
  • Maarten Stolk, CEO Deeploy

Ook komen Joe van Burik en Ben van der Burg (BNR Nieuwsradio) naar het congres met De Grote Tech Show, die onlangs werd gelanceerd. Publiek is aanwezig bij de live uitzending.

Het congres wordt georganiseerd door De AI Coalitie voor Nederland (AIC4NL) en verbindt het nationale AI-ecosysteem. Samenwerking Noord is partner van AIC4NL en ondersteunt deze beweging richting een verantwoorde ontwikkeling en toepassing van AI.

Bekijk het volledige programma hier en meld je aan

Ledental Samenwerking Noord groeit opnieuw gestaag

De afgelopen maanden hebben diverse nieuwe leden zich aangesloten bij Samenwerking Noord.   

In de sector Gezondheid & Welzijn trad GERRIT toe, een belangrijke dienstverlener in het Noordelijke zorglandschap. GERRIT helpt ziekenhuizen, huisartsen, zorginstellingen, GGZ, GGD, apothekers, laboratoria, fysiotherapeuten en nog veel meer zorgverleners in Noord-Nederland met het verbeteren van de digitale informatie-uitwisseling tussen zorgverleners én patiënten. 

Hoofdfoto: Voorzitter Fred Hassert tekent het convenant met Daan Bultje, Manager Projecten en Advies 

Ook de sector TED (Transport, Energie en Dienstverlening) kreeg opnieuw versterking. Met Perium treedt een dienstverlener toe die voor haar klanten werkt aan effectief risicomanagement. Het doel is om de (digitale) weerbaarheid efficiënter te vergroten en daarbij te werken met gevalideerde en complete managementsystemen, risicoanalyses en beheersmaatregelen.  

Daarnaast stroomt accountants- en adviesbureau BDO in. Voor BDO is digitalisering een sleutelthema, gericht op het transformeren van technologische vernieuwing van concept naar een tastbaar, waardevol, onmisbaar en veilig element van de bedrijfsvoering.  

Patrimonium is het nieuwste lid van de sector Woningcorporaties, waarin inmiddels 15 organisaties meedraaien.

De sector Overheden blijft maar doorgroeien. Deze keer onder andere met de Rijksdienst voor Infrastructuur (voorheen bekend als Agentschap Telecom). De RDI werkt aan goede netwerken voor telecommunicatie en IT die veilig en betrouwbaar zijn. De RDI voert de wetten en regelgeving uit op dit gebied. Zij ziet erop toe dat iedereen zich aan de regels, eisen en voorwaarden houdt. 

Steeds meer gemeenten sluiten aan, zo ook Midden-Groningen. In het fraaie, nieuwe Huis van Cultuur en Bestuur in Hoogezand werd de handtekening onder het convenant gezet.  

Ook de Rechtbank Noord Nederland is door de ledenraad begroet als nieuw lid van Samenwerking Noord, zodat de sector Overheden inmiddels al 40 leden omvat.