De oorlog tussen Rusland en Oekraïne is niet alleen fysiek: er is ook een cyberoorlog gaande. Russische hackers voeren al jaren cyberaanvallen uit in Oekraïne, maar de afgelopen weken hebben de Russen het tempo opgevoerd. Niet alleen Oekraïne heeft daar last van, ook het Westen loopt gevaar. Russische militaire hackers hebben tientallen Nederlandse routers gekraakt en ze onderdeel gemaakt van hun aanvalsnetwerk. Dat zegt de militaire inlichtingendienst MIVD. 

In Noord-Nederland zijn de afgelopen jaren al veel initiatieven geweest om de kennis van cybersecurity te vergroten, en zelfs om binnen Nederland voorop te lopen met dit specialisme. Dat leidde onder meer tot de instelling van een leerstoel Cybersecurity aan de Rijksuniversiteit Groningen, tot een HBO-lectoraat en tot MBO-practoraten. Dit is een zeer verstandige keuze is geweest, maar er moet nog steeds veel gedaan worden aan de digitale veiligheid. Samenwerking Noord wil daarbij graag helpen om ervoor te zorgen dat noordelijke bedrijven en instellingen minder kwetsbaar worden voor aanvallen door hackers en om kwetsbaarheden te voorkomen. 

Door de situatie in Oekraïne en Rusland is voor iedereen duidelijk dat cyber-aanvallen een grote bedreiging kunnen zijn, ook voor onze noordelijke bedrijven Maar ook voor onze gasproductie of elektriciteit: Groningen is het “stopcontact van Nederland” en als daar iets gebeurt, hebben we grote problemen.  

Eén van de antwoorden die we kunnen geven is dat we de kennis en kunde die we hier hebben vergaard, met elkaar delen. De organisaties die bij ons zijn aangesloten hebben zoveel specialisten en kennis: daar moeten en kunnen we samen gebruik van maken”, zegt Fred Hassert, voorzitter van Samenwerking Noord. 

Samenwerking Noord is een voor Nederland unieke organisatie van ruim 80 organisaties die met of in IT actief zijn. Deze organisaties vormen samen een unieke bundeling van kennis en kunde. Zij delen hun kennis en schaarse capaciteit en versterken zo de digitale sector in Noord-Nederland. 

“Wij kunnen onze kennis op het gebied van Cybersecurity natuurlijk ook gebruiken om andere noordelijke bedrijven te helpen, en daarmee kunnen we iets extra’s doen, bovenop wat politie en Veiligheidsregio nu al doen. Gelukkig staat “cyber” al hoog op de agenda. Onlangs nog hebben we een goedbezochte bijeenkomst voor onze leden gewijd aan dit thema”, vertelt Hassert. 

Ook in het Noorden is hard nagedacht over digitale veiligheid en zijn bedrijven opgericht die zich erin specialiseerden. Een prachtig voorbeeld daarvan is het bedrijf Waker Cyber Security dat in Groningen is begonnen, en dat klanten helpt bij het beveiligen van hun bedrijven. Ook Eurofins Cyber Security is een prachtig voorbeeld.

In het Noorden zijn buiten Samenwerking Noord twee stichtingen die zich dedicated inzetten voor het vergroten van cybersecurity, éen in Groningen en een in Friesland. Ook doet werkgeversorganisatie VNO-NCW MKB Noord al veel aan dit thema voor haar leden. “Maar dat allemaal samen is nog niet genoeg. Onder andere vanuit Rusland zijn er voortdurend pogingen om bedrijven te hacken, en ook Noordelijke bedrijven en instellingen zijn kwetsbaar. Het zal vast niet lukken om álle aanvallen af te slaan, maar je moet ervoor zorgen dat als er eenmaal digitaal is ingebroken, dat je er zo snel mogelijk van verlost bent. En dan heb je alle kennis en kunde nodig.”  

“Vijf jaar geleden dachten we nog vaak: ‘Ach, dat zal wel loslopen. Maar nu weet íedereen dat het kan gebeuren. Daarom moet je binnen je organisatie ook capaciteit reserveren voor het geval dat je daadwerkelijk bent gehackt. Het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC) heeft op 12 december een waarschuwing afgegeven over kwetsbaarheden in Apache Log4j. Dit is software die veel gebruikt wordt in webapplicaties en allerlei andere systemen. Deze kwetsbaarheden wilden we er uithalen. We zijn er alles bij elkaar bij de provincie Groningen in totaal 1200 uur mee bezig geweest om dat op te lossen, zodat de deuren nu dicht zijn.” 

“De awareness bij het management van organisaties moet écht groter worden, en er moet voldoende menskracht aan veiligheid besteed worden. En je moet ook awareness kweken bij de medewerkers, zodat ze geen gekke dingen doen. Samenwerking Noord en andere partijen kunnen het verschil maken en de helpende hand bieden.  Samen kom je verder en ben je veiliger”, aldus Fred Hassert.